Rozwód a udziały w spółce z o.o. – Wrocław
Rozwód a udziały w spółce z o.o.? Kilkukrotnie spotkałam się ze zdziwieniem moich Klientek, które pytały: “A co wspólnego ma jedno z drugim. Przecież wspólnikiem spółki jest były małżonek i udziały w spółce należą wyłącznie do niego”.
Nic bardziej mylnego. Postanowiłam zatem napisać na ten temat artykuł.
Kiedy udziały w spółce stanowią majątek wspólny?
Wyjaśnię Ci na wstępie, kiedy udziały w spółce będą należały do majątku wspólnego (tj. do Ciebie i Twojego byłego małżonka).
To, że Twój ex małżonek jest wspólnikiem spółki nie oznacza, że nie przysługują Ci żadne korzyści z tego tytułu. Szczególnie wtedy, kiedy musicie podzielić majątek zgromadzony podczas trwania małżeństwa.
Możliwe są trzy scenariusze.
Gdy udziały zostały zakupione przez ex małżonka:
- przed zawarciem związku małżeńskiego, z jego majątku osobistego – wtedy są jego wyłączną własnością,
- w trakcie trwania małżeństwa, z jego majątku osobistego – w tym przypadku również są jego własnością (choć to on musi udowodnić, że środki na zakup udziałów/założenie spółki stanowiły jego majątek odrębny),
- w trakcie trwania małżeństwa, z waszego majątku wspólnego – w takim przypadku udziały stanowią majątek wspólny małżonków.
Jeżeli wkład wniesiony do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należy do majątku wspólnego wspólnika i jego małżonka, również udział w spółce objęty przez wspólnika wchodzi w skład tego majątku.
(uchwała Sądu Najwyższego z 07.07.2016 r/ III CZP 23/16)
Rozwód a udziały w spółce
Już wiesz, kiedy udziały małżonka w spółce należą do Waszego majątku wspólnego.
Nie oznacza to, że Ty również dzięki temu jesteś wspólnikiem spółki. Musisz wiedzieć, że tak zwane prawa korporacyjne związane z udziałami należą tylko do tej osoby, która je objęła. Oznacza to, że to tylko małżonek będący wspólnikiem wpisanym do KRS ma prawo głosu, prawo kontroli spółki, prawo do zbycia udziałów itp.
Jakie prawa do udziałów w spółce zatem przysługują Tobie przy podziale majątku wspólnego po rozwodzie?
W przypadku gdy nie interesuje Cię przejęcie udziałów, sąd zasądzi od małżonka na Twoją rzecz spłatę. Będzie ona stanowić wartość udziałów w spółce, zgodnie z przysługującym Ci udziałem w majątku wspólnym.
Możliwa jest również sytuacja, gdy sąd przyzna Tobie udziały w spółce (lub część udziałów). Udziały mogą zostać przyznane Tobie tylko wtedy, gdy wyrazisz na to zgodę. Musisz wiedzieć, że mowa spółki może ograniczyć lub wyłączyć wstąpienie do spółki współmałżonka wspólnika. Istotne znaczenie zatem będzie miała umowa spółki. W takiej sytuacji sąd nie będzie mógł przyznać Ci udziałów.
Dokonując podziału majątku, który był objęty wspólnością ustawową, sąd może przyznać należące do tego majątku udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością byłemu małżonkowi niebędącemu wspólnikiem tylko za jego zgodą.
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16.02.2018 r. IV CSK 105/17)
Co w sytuacji, gdy żadne z Was nie będzie chciało przejąć udziałów? Sąd w takim przypadku może orzec o przymusowej sprzedaży udziałów. Odbędzie się to w trybie licytacji komorniczej.
Jak sąd wyliczy wartość udziałów?
Jeżeli nie będzie pomiędzy Wami sporu, sąd powinien przyjąć wartość udziałów którą zgodnie wskażecie.
Ale co w sytuacji, gdy nie znajdziecie porozumienia na tym tle? Sąd będzie zobowiązany, żeby dokonać wyceny wartości udziałów.
Musisz wiedzieć, że nie będzie to wartość nominalna udziału wpisana w KRS. Ustalając wartość udziału, sąd powoła biegłego, który sporządzi ekspertyzę.
Biegły będzie zobowiązany do ustalenia wartości rynkowej udziałów na dzień orzekania. Biegły weźmie jednak pod uwagę stan, w jakim spółka była w chwili uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.
Wartość nakładu z majątku wspólnego małżonków na nabycie należącego do jednego z nich udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością ustala się według ceny rynkowej tego udziału.
Przy obliczaniu wartości udziałów w obu spółkach należy mieć na względzie stan spółki z chwili ustania wspólności majątkowej małżeńskiej, a ceny z daty orzekania.
(uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13.03.2008 r. III CZP 9/08
Istnieje również odmienne stanowisko Sądu Najwyższego. Sąd uznał, że dokonując podziału majątku wspólnego powinno się brać pod uwagę stan spółki w chwili podziału majątku, a nie w chwili rozwodu.
Konsekwencją zaliczenia udziałów w spółce z o.o. do majątku wspólnego stron jest też konieczność określenia rzeczywistej wartości tych udziałów, a nie fikcyjnej wielkości przyjmowanej w orzecznictwie.
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31.01.2013 r. II CSK 349/12).
***
Każda sprawa jest inna, zatem jeżeli wpis nie odpowiada na Twoje wszystkie wątpliwości, zapraszam Cię do kontaktu.
Zapraszam Cię do śledzenia mojej strony na Facebooku i na Instagramie oraz LinkedIn.
Adwokat Karolina Łabędzka
specjalista od prawa rodzinnego – Wrocław
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }